İngilizce öğrenenlerin karşılaştığı temel konulardan biri olumsuz cümle kurmadır. Olumsuz cümleler, bir durumun gerçekleşmediğini, bir eylemin olmadığını ya da bir bilginin doğru olmadığını belirtmek için kullanılır. Bu kapsamlı yazıda, İngilizce’de olumsuz cümleler nasıl kurulur, hangi yardımcı fiillerle nasıl değişir ve hangi zamanlarda ne tür yapılar kullanılır detaylı şekilde öğreneceksiniz.
1. Olumsuz Cümle Nedir?
Olumsuz cümle, bir eylemin ya da durumun reddedildiği, gerçekleşmediğinin belirtildiği cümle türüdür. Türkçede “-me/-ma” ekiyle yapılır:
-
Gelmedi.
-
Yemek istemiyorum.
-
O burada değil.
İngilizcede ise genellikle “not” kelimesi veya yardımcı fiilin olumsuz hali (don’t, doesn’t, didn’t vs.) kullanılarak yapılır.
2. Simple Present Tense (Geniş Zaman) Olumsuz Cümleler
Yardımcı fiil olarak “do/does” ve “not” kullanılır.
Yapı:
Subject + do/does + not + V1 (fiilin yalın hali)
✅ Örnekler:
-
I don’t eat meat. (Ben et yemem.)
-
She doesn’t like coffee. (O kahve sevmez.)
-
We don’t watch TV at night. (Biz gece TV izlemeyiz.)
-
My brother doesn’t study French. (Kardeşim Fransızca çalışmaz.)
3. Simple Past Tense (Geçmiş Zaman) Olumsuz Cümleler
Yardımcı fiil: did + not (didn’t)
Yapı:
Subject + didn’t + V1
✅ Örnekler:
-
I didn’t go to school yesterday. (Dün okula gitmedim.)
-
He didn’t play football last weekend. (Geçen hafta futbol oynamadı.)
-
They didn’t see the movie. (Filmi görmediler.)
4. To Be (am/is/are/was/were) ile Olumsuzluk
“To be” fiili zaten yardımcı fiil olduğu için ayrıca do/does kullanılmaz. “Not” doğrudan eklenir.
✅ Simple Present:
-
I am not hungry. (Aç değilim.)
-
She is not at home. (O evde değil.)
-
They are not ready. (Onlar hazır değiller.)
✅ Simple Past:
-
I was not tired. (Yorgun değildim.)
-
We were not at the party. (Partide değildik.)
5. Future Tense (Gelecek Zaman) Olumsuz Cümleler
will not veya kısaca won’t kullanılır.
Yapı:
Subject + will not / won’t + V1
✅ Örnekler:
-
I won’t come tomorrow. (Yarın gelmeyeceğim.)
-
He will not help you. (O sana yardım etmeyecek.)
-
They won’t stay here. (Burada kalmayacaklar.)
6. Going To ile Olumsuz Cümleler
be + not + going to + V1
✅ Örnekler:
-
I am not going to eat pizza. (Pizza yemeyeceğim.)
-
She is not going to travel next week. (O gelecek hafta seyahat etmeyecek.)
-
They are not going to watch the match. (Maçı izlemeyecekler.)
7. Modal Fiiller ile Olumsuzluk
Modal fiiller: can, could, may, must, should, would, will vs.
Modal fiillerden sonra “not” doğrudan gelir.
✅ Örnekler:
-
I cannot (can’t) swim. (Yüzemem.)
-
He should not (shouldn’t) lie. (Yalan söylememeli.)
-
We must not smoke here. (Burada sigara içilmemeli.)
-
You may not enter. (Giremezsiniz.)
8. No vs Not: Farkları ve Kullanımı
✅ “Not” kullanımı:
Yardımcı fiillerle ve “to be” ile birlikte kullanılır.
-
She is not happy. (O mutlu değil.)
-
We do not agree. (Biz katılmıyoruz.)
✅ “No” kullanımı:
Cümlenin başında ya da isimden önce doğrudan kullanılır.
-
No students were present. (Hiçbir öğrenci yoktu.)
-
There is no milk left. (Hiç süt kalmadı.)
9. Olumsuz Emir Cümleleri
“Don’t” ve “Do not” ile yapılır.
✅ Örnekler:
-
Don’t touch that! (Ona dokunma!)
-
Do not speak loudly. (Yüksek sesle konuşma!)
-
Don’t be late. (Geç kalma!)
10. Sık Kullanılan Olumsuz Cümle Kalıpları
Günlük hayatta sık geçen olumsuz ifadeler:
-
I don’t know. (Bilmiyorum.)
-
I don’t think so. (Sanmıyorum.)
-
I can’t believe it. (İnanamıyorum.)
-
He doesn’t care. (Umursamıyor.)
-
We don’t have time. (Zamanımız yok.)
-
It doesn’t matter. (Önemli değil.)
11. Olumsuz Soru Cümleleri
Yardımcı fiil ya da “to be” öne alınır, “not” eklenerek olumsuz soru cümlesi oluşturulur.
✅ Örnekler:
-
Don’t you like it? (Sevmiyor musun?)
-
Isn’t she your sister? (O senin kız kardeşin değil mi?)
-
Can’t you see? (Göremiyor musun?)
12. Sık Yapılan Hatalar ve Dikkat Edilmesi Gerekenler
Fiilin ikinci halini değil, yalın halini kullanın:
✔️ He didn’t go.
❌ He didn’t went. (YANLIŞ)
“Doesn’t” ile fiile -s eklemeyin:
✔️ She doesn’t work.
❌ She doesn’t works. (YANLIŞ)
13. Mini Test: Doğru mu, Yanlış mı?
Cümleleri kontrol edin:
-
He don’t like pizza. ❌
-
She doesn’t go to school. ✅
-
I didn’t saw her. ❌
-
They didn’t eat anything. ✅
-
We won’t comes tomorrow. ❌
-
I am not tired. ✅
14. Günlük Hayattan 20+ Olumsuz Cümle Örneği
-
I don’t have any money.
-
He doesn’t live here.
-
We didn’t call you.
-
It isn’t raining now.
-
She can’t speak German.
-
They won’t finish on time.
-
My mom isn’t angry.
-
I don’t think so.
-
He didn’t help me.
-
She didn’t answer the phone.
-
You aren’t ready.
-
They don’t want coffee.
-
We aren’t going there.
-
I won’t forget this.
-
He shouldn’t be late.
-
I’m not coming.
-
We don’t believe you.
-
The cat isn’t sleeping.
-
She wouldn’t agree.
-
I couldn’t do it.
-
Don’t open the window.
-
Do not shout.
-
No one was at home.
-
There is no hope.
-
He has no idea.