İngilizce öğrenirken aktif (active) cümlenin yanında passive voice yani edilgen çatı çok önemli bir konudur. Passive voice, cümlenin öznesinin eylemi yapan değil, eylemden etkilenen kişi veya nesne olduğu yapıdır. Bu yazıda passive voice nedir, nasıl kurulur, hangi durumlarda kullanılır, örneklerle ve Türkçe karşılıklarıyla öğreneceksiniz.
1. Passive Voice (Edilgen Çatı) Nedir?
Passive voice, cümlenin öznesinin eylemi yapan değil, eylemden etkilenen olduğu cümle yapısıdır. Aktif cümlede özne fiili yapar; edilgen cümlede ise özne fiilin etkisini alır.
Örnek:
-
Active (Etken): The chef cooks the meal.
(Şef yemeği pişirir.) -
Passive (Edilgen): The meal is cooked by the chef.
(Yemek şef tarafından pişirilir.)
2. Passive Voice Nasıl Kurulur?
Passive voice yapısı:
be + past participle (V3)
Simple Present Tense Passive (Geniş Zamanda Edilgen):
-
Active: They clean the house every day.
(Onlar her gün evi temizler.) -
Passive: The house is cleaned every day.
(Ev her gün temizlenir.)
Simple Past Tense Passive (Geçmiş Zamanda Edilgen):
-
Active: The company built the bridge last year.
(Şirket geçen yıl köprüyü inşa etti.) -
Passive: The bridge was built last year.
(Köprü geçen yıl inşa edildi.)
3. Passive Voice Zamanları ve Yapıları
| Tense | Active Example | Passive Example | Türkçe Çeviri |
|---|---|---|---|
| Present Simple | They make cars here. | Cars are made here. | Arabalar burada yapılır. |
| Past Simple | She wrote a letter. | A letter was written. | Bir mektup yazıldı. |
| Present Continuous | He is fixing the computer. | The computer is being fixed. | Bilgisayar tamir ediliyor. |
| Past Continuous | They were cleaning the room. | The room was being cleaned. | Oda temizleniyordu. |
| Present Perfect | She has finished the work. | The work has been finished. | İş bitirildi. |
| Future Simple | They will open the store. | The store will be opened. | Mağaza açılacak. |
4. Passive Voice Kullanım Alanları
-
Kim yaptı bilinmiyorsa veya önemli değilse:
-
The window was broken.
(Pencere kırıldı.)
-
-
Yapan kişi önemli değilse veya gizlenmek isteniyorsa:
-
The rules are followed strictly.
(Kurallara sıkı sıkıya uyulur.)
-
-
Resmi veya bilimsel metinlerde:
-
The experiment was conducted successfully.
(Deney başarıyla gerçekleştirildi.)
-
-
Vurgu eylemin kendisinde ise:
-
The new product is launched next month.
(Yeni ürün gelecek ay piyasaya sürülüyor.)
-
5. Passive Voice Yaparken Dikkat Edilmesi Gerekenler
-
Özne değişir: Aktif cümlenin nesnesi edilgen cümlenin öznesi olur.
-
Active: The teacher explains the lesson.
-
Passive: The lesson is explained by the teacher.
-
-
“By” ile yapan kişi belirtilir: Eğer yapmak isteyen veya yapan kişi önemliyse, “by + kişi” yapısı kullanılır.
-
The book was written by Jane Austen.
-
-
Bazı fiiller edilgen çatıda kullanılmaz:
-
Think, want, have gibi bazı fiiller genellikle passive olmaz.
-
6. Örnek Cümleler ve Türkçe Karşılıkları
-
The letters are delivered every morning.
(Mektuplar her sabah teslim edilir.) -
The cake was baked by my mother.
(Pasta annem tarafından yapıldı.) -
The homework is being checked now.
(Ödev şu anda kontrol ediliyor.) -
The building will be completed next year.
(Bina gelecek yıl tamamlanacak.) -
The documents have been signed by the manager.
(Belgeler müdür tarafından imzalandı.)
7. Passive Voice ve Soru Cümleleri
Passive cümlelerde soru yapmak için “be” yardımcı fiili cümlenin başına gelir:
-
Is the report written?
(Rapor yazıldı mı?) -
Was the meeting canceled?
(Toplantı iptal edildi mi?) -
Has the project been approved?
(Proje onaylandı mı?)
8. Passive Voice ile Mini Diyalog
A: Who wrote this article?
(Bu makaleyi kim yazdı?)
B: It was written by the editor.
(Makale editör tarafından yazıldı.)
A: Is the project finished yet?
(Proje tamamlandı mı?)
B: Yes, it has been finished this morning.
(Evet, bu sabah tamamlandı.)
9. Passive Voice Sıkça Sorulan Sorular
Soru: Passive voice hangi durumlarda kullanılmaz?
Cevap: Genellikle duygu, düşünce veya sahiplik ifade eden fiiller passive yapılamaz.
Soru: Passive cümlede yapan kişi neden önemli?
Cevap: Eğer eylemi yapan kişi önemliyse “by + kişi” eklenir; değilse genellikle belirtilmez.

